Bel mij terug

Zo bereid je je voor op de zomertijd 

25-03-2022

In de nacht van zaterdag 26 maart op zondag 27 maart gaat de klok weer een uur vooruit. Van 02.00 naar 03.00 uur. Dat betekent voor velen een uur minder slaap. Uit onderzoek is gebleken dat mensen direct na de klokwisseling slechter slapen. Vooral direct na de wisseling naar de zomertijd slapen mensen korter. Wat zijn de gezondheidseffecten van deze klokwisseling? Wij zoeken het voor je uit. 

Beïnvloeding van je biologische klok 

Veel processen in ons lichaam volgen een dagelijks ritme van 24 uur. Een van deze processen is ons slaap-waakritme. Het mechanisme wat verantwoordelijk is voor dit ritme wordt de biologische klok of circadiane klok genoemd. Ofwel de biologische klok zorgt ervoor dat we op tijd slaap krijgen. Iedere cel in ons lichaam functioneert op een biologische klok. Dit betekent ook dat iedere cel van slag raakt wanneer je het ritme verstoord. In onze hersenen zit de centrale klok (de suprachiasmatische nucleus; SCN) die het ritme oplegt aan de rest van ons brein en lichaam. De centrale klok in onze hersenen is rechtstreeks verbonden met het netvlies en wordt voornamelijk aangestuurd door licht (Dibner, Schibler et al. 2010). Hiermee heeft het dus effect op de cyclus van slapen en waken. Wanneer er te weinig licht is gaat de centrale klok zijn eigen ritme hanteren, wat meestal net iets korter of langer is dan 24 uur. 

Door de zomertijd wordt het later licht in de ochtend en wordt het later donker in de avond. Hierdoor mis je in de ochtend daglicht waardoor je biologische klok minder goed werkt. Je kunt je hierdoor moe en humeurig gaan voelen. Daarnaast gaan avondmensen later slapen en zijn ze door de zomertijd wel gedwongen om eerder op te staan, bijvoorbeeld om naar het werk te gaan. Hierdoor slapen ze met de zomertijd korter dan met de wintertijd. 

Slaap is van invloed op je gezondheid 

Licht heeft dus een grote invloed op je biologische klok en daarmee dus ook op je slaap. Tijdens je slaap vinden er belangrijke verwerkings- en herstelmechanisme plaats die bijdragen aan je gezondheid. Volwassenen die slecht slapen, hebben een verhoogd risico op obesitas, diabetes type 2, kanker, coronaire hartziekte, beroerte, depressie en dementie. (trimbos.nl)
Uit het onderzoek van het RIVM zijn enkele acute gezondheidseffecten gevonden die direct na de klokwisseling hebben plaatsgevonden. Doordat het lichaam uit het vertrouwde 24-uurs ritme wordt gehaald na de klokwisseling naar zomertijd zien we bijvoorbeeld een toename van de incidentie van hartinfarcten. (RIVM). 

Tips voor een goede voorbereiding op de zomertijd 

Hoewel het afschaffen van de zomertijd wellicht geen verkeerd idee is kunnen we met deze voorbereidingen toch de effecten van de tijdswisseling minimaliseren. 

  • Maak een ochtendwandeling.  
    Zoek zodra je wakker wordt direct daglicht op. En hiermee bedoelen we direct daglicht op je hoofd en handen gedurende 15 tot 30 minuten. Door het daglicht snapt je biologische klok dat de dag begonnen is. De aanmaak van melatonine wordt afgeremd en je zult je fitter gedurende de dag voelen.  
  • Probeer ’s avonds licht te vermijden. 
    Help in de avond je biologische klok ook een handje. Doe de gordijnen op tijd dicht en dim de lichten. Probeer het licht van schermen (blauwlicht) te vermijden. Scroll niet eindeloos op je telefoon en kijk geen tv. Probeer een boek te lezen of te mediteren als ontspanning. 
  • Houd dezelfde bedtijden aan. Zeker voor avondmensen is de zomertijd lastig. Je wekker gaat hoogstwaarschijnlijk om hetzelfde tijdstip. Wat betekent dat als je later naar bed gaat je een uur korter slaapt. Ga dus ook een uur eerder naar bed waardoor je alsnog aan voldoende uren slaap komt.